Żylaki kończyn dolnych. Przyczyny, metody leczenia i profilaktyka.

Żylaki

Żylaki kończyn dolnych to jedna z najczęściej spotykanych chorób. Mimo powszechnego występowania choroby jest to nadal problem niedoceniony, a stopień świadomości społecznej z zakresu leczenia i zapobiegania przewlekłym chorobom żył jest zadziwiająco niski.

Z Raportu na temat świadomości społecznej w zakresie znajomości czynników ryzyka, występowania, objawów oraz możliwości leczenia przewlekłych chorób żył kończyn dolnych, przeprowadzonego przez Polskie Towarzystwo Flebologiczne wynika, że problem chorób żył kończyn dolnych jest nadal mało znany.

Jak pokazują badania co czwarta osoba czuje się w ogóle niepoinformowana na temat leczenia i zapobiegania chorobom żył, co wraz z osobami słabo poinformowanymi stanowi prawie połowę respondentów.

Warty uwagi jest także fakt, że na pytanie o specjalizację lekarzy zajmujących się chorobami żył zaledwie 1 % badanych wymieniło lekarzy flebologów oraz 2% angiologów. Należy także podkreślić, że zdecydowana większość, bo aż 64% badanych odczuwających dolegliwości kończyn dolnych, nigdy nie była z tego powodu u lekarza.

Obawy budzi także znajomość sposobów leczenia chorób żył kończyn dolnych. Ponad połowa badanych leczy dolegliwości poprzez unoszenie kończyn, a zaledwie 7 % poddało się operacjom chirurgicznym lub innym zabiegom.

Mając na uwadze przeprowadzone badania, można stwierdzić, że mimo powszechności i częstego występowania chorób żył kończyn dolnych problem ten nadal jest bagatelizowany i wymaga przeprowadzenia odpowiednich kampanii społecznych.

Objawy

Zdiagnozowanie żylaków zazwyczaj nie stanowi problemu, nawet dla chorego, gdyż z reguły są one dobrze widoczne. Żylaki definiuje się jako rozszerzone, wydłużone żyły o krętym przebiegu. Żyły dotknięte tym schorzeniem są widoczne przez skórę, przypominają sieć niebieskawych, krętych, wypukłych i poszerzonych żył.

Żylakom kończyn dolnych towarzyszą również dolegliwości takie jak obrzęk nóg i stóp, pieczenie, mrowienie, swędzenie, uczucie ciężkości, bolesność oraz kurcze mięśni. Zaawansowana choroba objawia się przebarwieniami skóry, stwardnieniami, wypryskami, ranami oraz owrzodzeniami.

Warto pamiętać, że żylaki to nie tylko problem estetyczny. Nieleczone żylaki mogą prowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób, a w skrajnych przypadkach do kalectwa lub śmierci.

Przyczyny

Współczesna medycyna do dziś nie potrafi określić pierwotnych przyczyn tworzenia się żylaków ani dokładnych mechanizmów ich powstawania. Jednak toku wielu przeprowadzonych badań udało się ustalić pewne prawidłowości oraz czynniki ryzyka.

Choć mechanizm powstawania żylaków jest niewyjaśniony, istnieje teoria, że powstają wskutek źle funkcjonujących zastawek żylnych. Prawidłowo działające zastawki kierują krew tak, aby płynęła tylko w jednym kierunku – w kierunku serca. Niewydolne zastawki powodują cofanie się krwi z żył głębokich do powierzchniowych, co prowadzi do gromadzenia się krwi i rozszerzenia żyły.

Wśród czynników ryzyka występowania żylaków kończyn dolnych wymienia się czynnik genetyczny. Z przeprowadzonych badań wynika, że już u niemowląt z rodzin, w których występują żylaki, stwierdza się obniżoną elastyczność żył.

Przeprowadzone badanie wykazały także, że przewlekła niewydolność żylna częściej występuje u kobiet, a wraz z każdą przebytą ciążą ryzyko to dodatkowo wzrasta. Wykazano również, że w przypadku kobiet nadwaga lub otyłość zwiększa możliwość wystąpienia niewydolności żylnej. Nie zaobserwowano tej prawidłowości w przypadku mężczyzn.

Do czynników ryzyka zalicza się także:

• wykonywanie zawodu wymagającego długotrwałego stania lub siedzenia
• wiek
• przebytą zakrzepice naczyń żylnych
• dietę ubogą w błonnik, opartą na wysoce przetworzonej żywności
• niewłaściwa, zbyt ciasna odzież
• stosowanie terapii hormonalnej

Leczenie

Leczenie żylaków należy rozpocząć od wizyty u lekarza odpowiedniej specjalizacji, który wykona lub zleci odpowiednie badanie (np. USG Doppler) oraz dobierze odpowiednią metodę leczenia.

Niestety jak pokazują badania, zaledwie niewielki odsetek Polaków wie, że chorobami żył kończyn dolnych zajmują się lekarze specjaliści – flebolog oraz angiolog. Najczęściej leczenie kończy się u lekarza internisty i opiera się głównie na farmakoterapii.

Istnieje wiele metod leczenia żylaków kończyn dolnych. Możemy wyróżnić:

• Leczenie uciskowe – opiera się na noszeniu odpowiednio dobranych pończoch uciskowych, które stanowią podporę dla żył powierzchniowych, co wspomaga przepływ krwi do żył głębokich. Metoda ta jest także konieczna do uzyskania odpowiednich efektów po leczeniu inwazyjnym.
• Leczenie obliteracyjne – polega na wstrzykiwaniu do żył substancji powodujących zamknięcie światła naczynia i przez to ich ominiecie przez krążącą krew. Metod ta jest stosowana w przypadku leczenia małych i średnich żylaków.
• Leczenie chirurgiczne (flebektomia) – jest to operacyjne usunięcie niewydolnej żyły odpiszczelowej.
• Leczenie wewnątrznaczyniowe – do światła naczynia wprowadzany jest cewnik, który wydziela energie cieplną, powodując zniszczenie struktury żyły i zamknięcie jej światła. Do zabiegu używa się także cewników, zamykających żyły za pomocą lasera.
• Leczenie farmakologiczne – przyjmowanie leków.

Profilaktyka

Profilaktyka żylaków opiera się głównie na ograniczeniu czynników ryzyka, na które mamy wpływ.

Stąd w celu uniknięcia żylaków kończyn dolnych zaleca się:

• unikanie długotrwałego stania lub siedzenia
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała
• stosowanie racjonalnej diety oraz w razie potrzeby odpowiedniej suplementacji
• właściwie dobraną aktywność fizyczną
• unikanie gorących kąpieli, sauny oraz solarium
• stosowanie zimnych natrysków
• masaż nóg
• leżenie z nogami uniesionymi na wysokości powyżej 15 cm nad poziomem serca.